فصل ۲ - قسمت ۲۶: قابلیت: معنای فلسفی و کاربرد عملی

در این قسمت، مفهوم «قابلیت» از دیدگاه آمارتیا سن، مارتا نوسبام و تجربه‌ی فوندائک بررسی می‌شود. سن توسعه را صرفاً در آزادی یا عاملیت خلاصه نمی‌کند، بلکه «قابلیت» را به عنوان توانایی واقعی برای «بودن» و «عمل کردن» معرفی می‌کند و نشان می‌دهد که فقر تنها نداشتن درآمد نیست، بلکه ناتوانی در بهره‌گیری از فرصت‌هاست. نوسبام با الهام از ارسطو، قابلیت‌ها را حقوق بنیادینی می‌داند که دولت موظف به تضمین آن‌هاست، مانند سلامت، تفکر، و ارتباط اجتماعی. فوندائک این مفهوم را از حالت نظری خارج کرده و در برنامه‌های آموزشی خود به کار می‌برد. در این رویکرد، «قابلیت» ترکیبی از مهارت‌ها، نگرش‌ها، مفاهیم و صفات اخلاقی است که در بستر زندگی واقعی و خدمت به جامعه پرورش می‌یابد. یادگیری با مشاهده، تحلیل و عمل همراه است و هدف آن، رشد فردی و تحول اجتماعی همزمان است؛ جایی که «دانستن»، «بودن» و «عمل کردن» به هم گره می‌خورند.